CABARAN MASA HADAPAN

PEJABAT DAERAH/TANAH DAN PIHAK BERKUASA TEMPATAN

DI SEMENANJUNG MALAYSIA

 

PENDAHULUAN

 

Sebagai sebuah negara yang bertunjangkan kepada konsep Raja Berperlembagaan (Constitutional Monarch) serta teras federalisma (federal system) dalam sistem kerajaan, maka jentera pentadbiran kerajaan Malaysia terbahagi kepada tiga kelompok peringkat dalam melaksanakan pentadbiran kerajaan bersandarkan kepada dasar-dasar kerajaan yang memerintah.  Dalam konteks ini, Perlembagaan Persekutuan (Federal Constitution) telah menggariskan dengan jelas 3 kelompok peringkat yang dimaksudkan iaitu jentera-jentera kerajaan di peringkat:

 

(a)               Kerajaan Persekutuan;

(b)               Kerajaan Negeri; dan

(c)               Kerajaan Tempatan.

 

Melalui struktur jentera-jentera kerajaan tersebut maka wujudlah pengaruh ke atas ciri-ciri pentadbiran daerah dan pihak berkuasa tempatan yang akan menjadi fokus kepada artikel kali ini dalam melihat perkembangan serta cabaran yang bakal dihadapi oleh kedua-dua institusi tersebut.

 

Tidak dinafikan bahawa ada di kalangan penduduk Malaysia yang tidak bergitu arif tentang perbezaan di antara pengurusan di Pejabat-pejabat Daerah dan Pihak Berkuasa Tempatan (PBT).  Kekeliruan terhadap fungsi kedua-duanya boleh menimbulkan implikasi yang berbagai terutamanya dari segi perkhidmatan yang perlu diperolehi oleh orang ramai.  Malah adakalanya berlaku kesalahtafsiran orang ramai ke atas peranan yang sepatutnya dilaksanakan bagi sesuatu kawasan yang seolah-olah bertindih diantara keduanya.  Sehubungan itu, maka penjelasan yang lebih telus adalah perlu supaya objektif penubuhan kedua-dua entiti berkenaan dapat memenuhi hasrat sebenar kerajaan ke atas perkhidmatan yang patut diberikan kepada masyarakat setempat.  Kertas ini akan memberi fokus khusus kepada elemen-elemen penting berhubung Pejabat-Pejabat Daerah dan PBT di Semenanjung Malaysia.

 

Secara umumnya, Pejabat Daerah merupakan jentera pentadbiran Kerajaan yang amat penting khususnya sebagai perantaraan untuk melaksanakan segala dasar dan program-program Kerajaan di peringkat daerah.  Ia juga merupakan nadi dan penghubung langsung antara Kerajaan dengan orang ramai terutamanya di peringkat akar umbi.  Sementara itu, PBT di Semenanjung Malaysia pula adalah ditaklukkan pewujudannya di bawah Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Akta 171) yang antara lainnya mengawalselia aspek perkhidmatan perbandaran di peringkat PBT.  PBT di Sabah dan Sarawak pula diwujud berdasarkan peruntukan-peruntukan ordinan bagi negeri masing-masing.

 

PERKEMBANGAN PEJABAT DAERAH DAN PIHAK BERKUASA TEMPATAN

 

Sejak merdeka, peranan Pejabat Daerah telah melalui berbagai proses transformasi di dalam arus pembangunan negara yang pesat.  Bermula sebagai sebuah institusi yang memainkan peranan penting dalam pelaksanaan undang-undang, menjaga ketenteraman awam serta sebagai pemungut cukai utama Kerajaan, peranannya telah berkembang menjadi agensi penyelarasan pembangunan yang dinamik dan seterusnya bertindak sebagai penggerak, perancang utama serta pelaksana kemajuan ekonomi dan pembangunan di peringkat daerah.

 

Era 90’an telah memperlihatkan negara ini beralih ke arah pembangunan perindustrian, teknologi tinggi dan perbandaran yang pesat.  Ini mengakibatkan fungsi dan peranan Pejabat Daerah juga telah berubah dan bertambah dari semasa ke semasa.  Kepesatan pembangunan melalui proses urbanisasi dan industrialisasi telah mewujudkan bandar-bandar baru dan perubahan profail dan struktur bandar sedia ada yang memerlukan perubahan struktur pentadbiran PBT yang merancang dan mentadbir kawasan-kawasan tersebut.

 

Pejabat Daerah dan PBT adalah dua agensi Kerajaan yang berlainan dari segi kewujudan dan perundangannya.  Pejabat Daerah diwujudkan di bawah Perlembagaan Persekutuan dan undang-undang tubuh Kerajaan Negeri sebagai “decentralised units of administration” dan proses ini disebut sebagai “deconcentration”; manakala PBT (Semenanjung Malaysia) pula ditubuhkan di bawah Akta Kerajaan Tempatan Tahun 1976 (Akta 171) sebagai “devolved units of government” dan prosesnya dinyatakan sebagai “devolution”.  Fungsi yang dijalankan oleh Pejabat Daerah dan PBT pada umumnya adalah berlainan.  Walau bagaimanapun, di dalam beberapa aspek pembangunan, kedua-dua institusi ini adalah merupakan nadi dan penghubung langsung antara Kerajaan dengan orang ramai dan keberkesanan pentadbiran kedua-dua institusi ini melambangkan imej pentadbiran Kerajaan.

 

 

STRUKTUR ORGANISASI DAN FUNGSI PEJABAT DAERAH DAN PBT

 

Pejabat Daerah

 

Pentadbiran daerah adalah di tahap ketiga dalam sistem pentadbiran negara dan PBT pula merupakan peringkat ketiga dalam sistem Kerajaan dan kedua-duanya terletak di peringkat tempatan/daerah.  Pentadbiran PBT pada hakikatnya terletak di bawah kawasan pentadbiran daerah.  Terdapat dua atau tiga PBT berada dalam sesuatu pentadbiran daerah.  Bagi Majlis-Majlis Daerah yang kecil, Pegawai Daerah dilantik menjalankan tugas-tugas Yang DiPertua Majlis Daerah tersebut.

 

Struktur organisasi Pejabat Daerah pernah disusun semula pada tahun 1995, berdasarkan keputusan Mesyuarat Jawatankuasa Khas Bagi Mengkaji Jawatan-Jawatan Tingkatan Tertinggi (JKTT) pada 10 Jun 1994 yang telah bersetuju dengan kaedah penentuan kategori sesebuah daerah secara objektif.  Kaedah ini telah mengambil kira 9 faktor atau kriteria utama seperti berikut:

 

·        skop tanggungjawab Pegawai Daerah;

·        pengurusan kakitangan;

·        pengurusan kewangan dan hasil;

·        saiz dan bilangan penduduk daerah;

·        sosio politik;

·        kedudukan sosio ekonomi;

·        pertumbuhan ekonomi;

·        beban tugas; dan

·        peruntukan pembangunan serta potensi pembangunan daerah-daerah tersebut.

 

Selain daripada faktor-faktor tersebut di atas, satu lagi faktor dikenali sebagai faktor luaran (extraneous factor) digunakan bagi memantapkan lagi sistem penilaian bagi menentukan kategori daerah dan seterusnya menentukan gred jawatan Pegawai Daerah.

 

Berikutan dengan penentuan Pejabat Daerah yang dikategorikan kepada Pejabat Daerah Besar dan Pejabat Daerah Kecil, struktur organisasi Pejabat Daerah yang secara prinsipnya disusun berasaskan kepada dua model iaitu:

 

PEGAWAI DAERAH

GRED 1
 

PEN. PEG.

TADBIR

GRED N5
 

PEN. PEG.

DAERAH

GRED 3
 

PEN. PEG.

DAERAH

GRED 3
 

PEN. PEG.

DAERAH

GRED 3
 

KETUA PEN. PEG. DAERAH GRED 2
 

KETUA PEN. PEG. DAERAH GRED 2
 

KETUA PEN. PEG. DAERAH GRED 2
 

PEN. PEG.

DAERAH

GRED 3
 

PEN. PEG.

DAERAH

GRED 3
 

PENTADBIRAN

DAERAH/AM
 

PENTADBIRAN

MAJLIS DAERAH
 

DAERAH

KECIL
 

PEMBANGUNAN
 

PENTADBIRAN

TANAH
 
MODEL 1 : PEJABAT DAERAH BESAR

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

MODEL 2 : PEJABAT DAERAH KECIL

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


CARTA FUNGSI PEJABAT DAERAH

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 



Berdasarkan model-model ini, Pejabat Daerah mempunyai 3 program utama iaitu:

 

(a)       Pentadbiran Daerah/Am;

(b)       Pentadbiran Tanah; dan

(c)        Pembangunan.

 

Ianya diketuai oleh Pegawai Daerah Gred 1 atau Gred 2.  Pegawai Daerah Gred 1 dibantu oleh dua Ketua Penolong Pegawai Daerah (KPPD).  Manakala KPPD pula dibantu oleh beberapa Penolong Pegawai Daerah (PPD) Gred 3 yang bilangannya bergantung kepada beban tugas bagi sesuatu daerah.  Selain daripada itu, terdapat juga keadaan di mana Pegawai Daerah hanya mengetuai Pejabat Daerah dan Majlis Daerah, sementara Pentadbiran Tanah diasingkan.  Keadaan sedemikian terdapat di semua Pentadbiran Daerah di Johor dan beberapa daerah di Kedah.

 

Pihak Berkuasa Tempatan (PBT)

 

Bagi pentadbiran di peringkat PBT pula, ia terbahagi kepada 3 jenis iaitu Majlis/Dewan Bandaraya, Majlis Perbandaran dan Majlis Daerah.  Kriteria yang digunapakai bagi penentuan status PBT adalah seperti berikut:

 

Majlis/Dewan Bandaraya

 

(a)               pusat pentadbiran sesebuah negeri;

 

(b)               penduduknya tidak kurang dari 300,000 orang;

 

(c)               berautonomi dari segi kewangan dengan hasil tahunannya tidak kurang dari RM 80 juta;

 

(d)               mengalami perkembangan dan pembangunan ekonomi yang pesat;

 

(e)               pusat perniagaan dan perindustrian serta mempunyai institusi kewangan yang kukuh;

(f)                 merupakan pusat pengajian tinggi lengkap dengan maktab-maktab, universiti-universiti dan perpustakaan; dan

 

(g)               mempunyai ciri-ciri istimewa dari segi sejarah yang panjang dan pusat aktiviti kebudayaan serta sukan yang penting.

 

Majlis Perbandaran

 

(a)               Bandar utama seperti pusat pentadbiran sesebuah negeri atau daerah;

 

(b)               Penduduknya tidak kurang daripada 100,000 orang;

 

(c)               Jumlah hasil tahunannya mesti tidak kurang dari RM 10 juta;

 

(d)               Mempunyai pusat pentadbiran yang sedia ada;

 

(e)               Keperluan penduduknya lebih tertumpu kepada perkhidmatan perbandaran yang berkualiti berbanding dengan projek-projek pembangunan prasarana; dan

 

(f)                 Ciri-ciri lain yang dianggap perlu ada bagi sesebuah Majlis Perbandaran termasuk tahap kecekapan pengurusan yang tinggi berasaskan perkara seperti pungutan cukai, penguatkuasaan dan pemberian perkhidmatan.

 

Majlis Daerah

 

(a)               Lain-lain kawasan selain bandar-bandar utama;

 

(b)               Penduduknya kurang 100,000 orang;

 

(c)               Jumlah hasil tahunannya kurang dari RM 10 juta; dan

 

(d)               Keperluan penduduk lebih kepada projek-projek pembangunan prasarana berbanding dengan perkhidmatan-perkhidmatan perbandaran.

 

Berasaskan kepada status PBT tersebut, struktur organisasi bagi PBT di Semenanjung Malaysia telah dibahagikan kepada 4 model sepertimana yang telah diluluskan oleh Jemaah Menteri pada 30 April 1997.  Model-model tersebut adalah seperti berikut:

 

 


MODEL 1: MAJLIS BANDARAYA

 

 

 

 

 

 

 

 



MODEL 2: MAJLIS PERBANDARAN

 



MODEL 3: MAJLIS-MAJLIS DAERAH (HASIL > RM 5 JUTA)

 

 



MODEL 4 : MAJLIS-MAJLIS DAERAH (HASIL < RM 5 JUTA)

 

 


Berdasarkan kepada model-model di atas, pada umumnya PBT mempunyai 6 program utama seperti yang ditunjukkan dalam carta fungsi PBT iaitu:

 

·                    Khidmat Pengurusan;

 

·                    Perbendaharaan;

 

·                    Penilaian;

 

·                    Perancangan Pembangunan dan Landskap;

 

·                    Kawalan Bangunan; dan

 

·                    Perkhidmatan Masyarakat dan Perbandaran.

 

 


 

 


Berdasarkan kepada fungsi-fungsi yang tersenarai bagi PBT yang berada di Semenanjung Malaysia, sememangnya terdapat kuasa perundangan seragam yang secara langsung diperuntukkan bagi melaksanakan fungsi tersebut.  Antara undang-undang yang dikenalpasti ialah:

 

(a)               Akta Kerajaan Tempatan, 1976 (Akta 171);

(b)               Akta Perancangan Bandar dan Desa, 1976 (Akta 172);

(c)               Akta Jalan, Parit dan Bangunan, 1974 (Akta 133);

(d)               Undang-Undang Kecil Bangunan Seragam 1984; dan

(e)               Akta Kawalan Sewa (Pemansuhan) 1997 (Akta 572).

 

Kesemua PBT adalah terletak di bawah bidang kuasa Kerajaan Negeri masing-masing.  Sungguhpun demikian Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan telah dipertanggungjawabkan untuk menyelaras PBT-PBT tersebut dari segi penyeragaman dasar dan perundangan, memberi khidmat nasihat termasuk khidmat nasihat teknikal dan penyaluran peruntukan daripada Kerajaan Persekutuan.

 

Dengan perubahan pembangunan yang pantas, perlu ditekankan di sini juga bahawa terdapat beberapa badan lain yang diberi kuasa oleh Kerajaan Negeri masing-masing untuk melaksanakan fungsi-fungsi PBT seperti PBT Kulim Hi-Tech, PBT Pasir Gudang, Perbadanan Putrajaya dan sebagainya.

 

 

CABARAN PENTADBIRAN DAERAH DAN PBT

 

Melalui perkembangan politik, ekonomi dan sosial serantau serta global, maka wujud cabaran serta tuntutan untuk memenuhi elemen-elemen baru dalam pengurusan pentadbiran daerah dan PBT. Antara cabaran yang dihadapi oleh institusi Pejabat Daerah/PBT boleh dilihat dalam konteks rajah berikut:

 

Ekonomi

-     Globalisasi

-     Pertumbuhan ekonomi

-         Pendapatan (khususnya jurang pendapatan

Bandar/luar bandar)

-     Kadar perbandaran (rate of urbanisation)

 

 

Sosial & Budaya                                                                             Politik & Administratif

-     Tuntutan masyarakat                                                                  -  Tuntutan ahli-ahli

      setempat                                                                                            politik

-     Masalah-masalah                                                                       -     Hakisan kuasa

      sosial                                                                                                  (diambil alih oleh

Oval: PDOval: PBT-     Pengaruh budaya                                                                              ahli politik)

      luar bandar                                                                                   -     Tekanan-tekanan

      (westernisation)                                                                                 politik

-         Hakisan “indigenous                                                                  -     “Administrative  

culture”                                                                                               Reform” (budaya

                                                                                                            kualiti, tuntutan

                                                                                                            pelanggan)

                                                                                                     

                                          Teknologi

-         Kesan ICT

-         Automasi pejabat

-         Kemajuan teknologi-teknologi baru

-         Keperluan kepakaran & “learning curve”

 

 

Dengan adanya cabaran-cabaran tersebut, ini secara langsung memberi kesan terhadap sejauh manakah sesebuah PD/PBT itu mampu menanganinya.  Oleh yang demikian maka banyak persoalan yang perlu dilihat bagi memantapkan institusi-institusi berkenaan dan ini sudah tentulah menyentuh tentang pembangunan organisasi berkenaan.  Antara persoalan yang perlu diberi perhatian ialah:

“Adakah dari segi struktur organisasi dan fungsinya, ianya sudah mantap untuk memenuhi tuntutan-tuntutan masyarakat setempat?“

 

“Adakah ciri-ciri dalaman organisasi PD/PBT itu sudah ‘lengkap’ dan boleh menyempurnakan tugas dan tanggungjawab yang diamanahkan dengan efisyen dan berkesan?”

 

 

Pusingan Hidup Organisasi

 

Untuk menilai kedudukan sebuah organisasi itu sama ada ianya sudah mantap atau sebaliknya, kita boleh menggunakan kaedah “organisational life-cycle” untuk menentukannya.  Sila rujuk rajah berikut:

 

“Organisational Life-Cycle”

 


Level of

Performance

                                                   l                 

                                                         l            l           l

                                                                                                           

l

                                                                                                                       

                                    l                                

                                   

                       

 

 

 


 Growth           Peak      Plateau                   Decline

(Stages of Development)

l  PD/PBT

 

 

 

 

Isu Dan Masalah

 

Berikutan keadaan institusi Pejabat Daerah dan PBT yang tidak menentu itu telah timbul beberapa isu dan persoalan yang perlu diberi perhatian kerana dikhuatiri ianya boleh menjejaskan kecekapan dan keberkesanan institusi-institusi tersebut sebagai “front-line agencies” di peringat akar umbi.  Di antara isu dan masalah yang perlu diberi perhatian dalam konteks kesinambungan peranan dan fungsi Pejabat Daerah/PBT di masa hadapan antara lainnya ialah:

 

(a)       Organisasi “Right-size”

 

Dengan adanya berbagai cabaran yang perlu ditangani oleh kedua-dua institusi Pejabat Daerah dan PBT, timbul persoalan sama ada institusi Pejabat Daerah/PBT sudah berbentuk “the right-size” untuk menangani cabaran-cabaran yang dihadapi.  Kemungkinan terdapat keperluan untuk mengemaskinikan struktur organiasi sedia ada supaya ianya berbentuk “the right-size”.  Prinsip “right-size” ini tidak semestinya “down-size” ataupun sebaliknya “expanded size”.  Fokusnya ialah ke arah menyusun semula struktur organisasinya supaya sesuai dan mampu menangani cabaran-cabaran yang dihadapi.  Dalam hal ini tidak timbul isu besar atau kecil, tetapi perlunya mewujudkan Pejabat Daerah dan PBT yang “the right-size” walaupun usaha ini kadangkala terlalu relatif. 

 

(b)       “Flatter vs Hierarchical Organisation”  

 

Pada umumnya pembentukan organisasi yang berbentuk mendatar (flatter) adalah digalakkan kerana ianya didapati lebih efisyen khususnya sesuatu keputusan itu dapat dibuat tanpa perlu melalui hirarki birokrasi yang terlalu banyak dan kompleks.  Persoalannya apakah bentuk Pejabat Daerah/PBT sedia ada boleh dianggap sebagai “flat and lean” atau ianya berbentuk terlalu “hierarchical”.

 

 

(c)       Pengurusan Sempadan

 

Sempadan kawasan sesebuah PBT atau Pejabat Daerah itu juga mempengaruhi keberkesanan organisasinya.  Daerah yang luas kawasannya juga mungkin mempunyai penduduk yang ramai.  Sedikit sebanyak keluasan kawasan ini juga boleh mempengaruhi proses kerja pentadbiran sesebuah daerah itu.  Di sebaliknya Majlis Daerah pula mempunyai sempadan kawasan yang lebih kecil tetapi dengan tahap kepadatan penduduk yang tinggi.  Seringkali perbezaan hasil cara mentadbir di antara Pejabat Daerah/PBT juga menjadi isu di peringkat tempatan/daerah yang perlu ditangani.

 

Terdapat juga masalah kawasan-kawasan sempadan PBT/Pejabat Daerah yang tidak terurus dan terbiar kerana kurang dapat dipastikan siapakah yang akan bertanggungjawab terhadapnya.  Rakyat umumnya akan berasa kurang puas hati dengan keadaan ini yang kadangkala tidak dapat membezakan atau sengaja tidak mahu membezakan unit pentadbiran manakah yang patut bertanggungjawab terhadap urusan tersebut.  Perkara ini bertambah rumit dengan wujudnya perbezaan yang ketara dalam perancangan dan pembangunan di kawasan-kawasan sempadan PBT/Pejabat Daerah tersebut.

 

(d)       Status “Incongruence”

 

Terdapat pandangan bahawa gred jawatan bagi Pejabat Daerah/PBT perlu diseragamkan tanpa mengambil kira perbezaan kriteria atau angkubah (variable) yang wujud.  Ini adalah kerana kemungkinan boleh wujud status “incongruence” sekiranya gred jawatan Pegawai Daerah/Yang DiPertua PBT lebih rendah dari gred ketua-ketua jabatan teknikal yang lain di sesebuah daerah/tempatan itu.  Dikhuatiri kedudukan ini boleh menjejaskan kewibawaan seseorang Pegawai Daerah/YDP dalam kerja-kerja penyelarasan yang melibatkan jabatan-jabatan teknikal yang lain.

 

 

(e)       Kualiti Kepimpinan

 

Kualiti kepimpinan sangat penting untuk memastikan sesebuah PBT/Pejabat Daerah itu terurus dengan baik.  Di samping itu, kualiti kepimpinan juga akan menyumbang ke arah merealisasikan visi dan misi sesebuah PBT/Pejabat Daerah itu.  Tanpa kehadiran kepimpinan yang berkualiti sudah pasti sesebuah PBT/Pejabat Daerah itu akan menjadi mundur.  Kualiti kepimpinan ini kerapkali boleh menghasilkan PBT/Pejabat Daerah yang berbeza-beza dari segi kemajuannya walaupun mendapat bantuan sumber yang sama.

 

Selain daripada itu, jenis kepimpinan sama ada dari golongan politik ataupun dari kalangan pegawai-pegawai Kerajaan juga boleh mempengaruhi kemajuan sesebuah PBT/Pejabat Daerah itu.

 

(f)        Fungsi “Conflicting” dan “Overlapping”

 

Kewujudan fungsi-fungsi yang bercanggah dan bertindih juga boleh melemahkan sesebuah PBT/Pejabat Daerah itu.  Masalah ini sering berlaku di kawasan-kawasan sempadan yang mana sebagai contoh terdapat di kawasan daerah sebuah penempatan desa sedangkan di sempadan PBT sebelahnya pula terdapat industri perkilangan didirikan.  Kedua-dua fungsi kegunaan tanah ini jelasnya bertelingkah di antara satu sama lain hinggakan sukar diharmonikan.

 

Dalam kes yang lain pula terdapat PBT yang melaksanakan projek-projek rekreasi dan pada masa yang sama Pejabat Daerah juga menjalankan aktiviti-aktiviti yang sama.  Dari segi prinsip “economies of scale” alangkah baiknya jika pelaksanaan fungsi-fungsi tersebut diintegrasikan supaya hasilnya dapat dioptimumkan.  Di sebaliknya “compounding of activities” ini mungkin dapat meningkatkan lagi kepesatan pembangunan tetapi dengan syarat tidak berlaku pembaziran.

 

(g)       Beban Tugas

 

Pejabat Daerah/PBT juga sering menghadapi masalah pertambahan beban tugas hinggakan terdapat kerja-kerja yang tertunggak, contohnya, dalam urusan kutipan hasil.  Masalah ini mempunyai implikasi terhadap keperluan perjawatan tambahan serta inovasi-inovasi baru dalam proses kutipan hasil bagi mengurangkan masalah tunggakan itu.  Pertambahan beban tugas juga mungkin disebabkan kewujudan fungsi dan tanggungjawab yang baru yang perlu disempurnakan oleh Pejabat Daerah/PBT bagi menangani pelbagai cabaran baru yang dihadapi.

 

(h)       “Diminishing Function”

 

Dengan perubahan masa dan persekitaran, sesebuah organisasi itu boleh berubah dari segi struktur dan fungsinya.  Dengan peningkatan peratusan penduduk bandar berbanding dengan penduduk luar bandar, kawasan-kawasan luar bandar boleh mengecil hinggakan fungsi organisasi yang mentadbirnya juga boleh turut menguncup.  Kadang kala PBT pula yang memainkan peranan lebih utama dengan kepesatan pembangunan perbandaran berbanding dengan Pejabat Daerah.  Fenomena ini diperhatikan berlaku di kawasan bandar-bandar yang pesat membangun seperti di Pulau Pinang dan di kawasan Lembah Klang.

 

(i)        Sistem “Delivery”

 

Selain dari Pejabat Daerah/PBT, terdapat juga jabatan-jabatan lain yang berperanan dalam pembangunan negara di peringkat daerah.  Antara jabatan-jabatan itu ialah KEMAS, Jabatan Kebajikan Masyarakat, Jabatan Agama, institusi-institusi pendidikan dan sebagainya.  Juga, terdapat kementerian/agensi pusat khususnya Kementerian Pembangunan Luar Bandar dan Unit Penyelarasan Pelaksanaan (ICU) yang melaksanakan projek-projek pembangunan luar bandar di peringkat daerah.  Pejabat Daerah sebagai institusi utama di peringkat daerah terlibat untuk menyelaras projek-projek pembangunan luar bandar.  Kadangkala sistem “delivery” di peringkat ini didapati tidak jelas kerana kerja-kerja penyelarasan tersebut hanya berkesan jika terdapat perancangan pelaksanaan projek-projek pembangunan daerah yang jelas dan penyelarasan itu dibuat secara substantif.  Dikhuatiri usaha-usaha penyelarasan itu hanya dibuat sebagai memenuhi tuntutan “public relation exercise” sahaja dan hasilnya kurang memberi kesan dan impak yang sepatutnya.

 

(j)        Kepakaran Dan “Learning Curve”

 

Trend dalam perkhidmatan awam masa kini banyak menekankan kepada kepentingan untuk mewujudkan kepakaran dalam tugas-tugas tertentu.  Ini adalah kerana tahap kompleksiti kerja dan tuntutan pelanggan telah meningkat yang memerlukan pegawai awam yang pakar dalam sesuatu bidang itu.  Oleh itu, persoalan timbul sama ada mereka yang menguruskan pentadbiran daerah/PBT itu memerlukan tahap kepakaran yang tinggi.  Jika begitu, adakah pengurusan sumber manusia sedia ada memberi penekanan kepada penjanaan tradisi kepakaran tersebut.

 

Kepesatan kemajuan teknologi khususnya ICT juga memberi implikasi terhadap pengurusan dan pentadbiran sesebuah daerah/PBT.  Seringkali kawasan-kawasan luar bandar dikaitkan dengan masalah “digital divide” yang melibatkan sebahagian besar penduduknya.  Dikhuatiri masalah “digital divide” ini berkemungkinan juga melibatkan institusi-institusi pentadbiran daerah/tempatan.  Selain itu, amalan pengurusan yang kurang menggunakan kecanggihan automasi pejabat (“office automation”) boleh menjejaskan kecekapan dan keberkesanan sesebuah organisasi itu.  Perkara-perkara ini memberi implikasi terhadap tahap kepakaran dan “learning curve” mereka yang mengendalikan Pejabat Daerah/PBT.

 

KESIMPULAN

 

Alaf baru menjanjikan cabaran-cabaran baru serta membangkitkan pelbagai isu dan masalah kepada Pentadbiran Daerah dan PBT.  Pentadbiran Daerah dan PBT akan berterusan menghadapi kehendak dan ekspetasi yang tinggi dan pelbagai dari pelanggan serta Kerajaan.  Perkara ini memerlukan Pentadbiran Daerah dan PBT berfungsi dan bersedia untuk memberikan perkhidmatan yang terbaik kepada pelanggan mereka.  Kejayaannya, antara lain, bergantung kepada kemantapan struktur organisasi dan pengurusan sumber manusia yang cekap di Pentadbiran Daerah dan Pihak Berkuasa Tempatan.

 

 

 

 

 

 

 

Disediakan Oleh:

Y.Bhg. Dato’ Mohd. Yahya bin Nordin

Encik Ibrahim bin Hassan

Encik Azman Bin Mohd. Yusof

 

Disember 2002